Met ingang van de begroting 2016 worden in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing ingevolge artikel 11 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeente (BBV), kengetallen opgenomen voor: de netto schuld quote, de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen, de solvabiliteitsratio, de structurele exploitatieruimte, de grondexploitatie en de belastingcapaciteit. De kengetallen maken het gemakkelijker om inzicht te krijgen in de financiële positie van de gemeente en ze kunnen vergeleken worden met de kengetallen van andere gemeenten.
De tabel hieronder bevat de financiële kengetallen van de gemeente Lingewaard gebaseerd op de jaarstukken 2014, de begroting 2015 en de jaarstukken 2015.
Financiële kengetallen | Verloop van de kengetallen | ||
|---|---|---|---|
Werkelijk 2014 | Begroting 2015 | Werkelijk 2015 | |
1a. Netto schuldquote | 60% | 66% | 54% |
1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 49% | 56% | 44% |
2. Solvabiliteitsratio | 32% | 30% | 27% |
3. Grondexploitatie | 8,01% | 2,74% | 8,08 |
4. Structurele exploitatieruimte | 4,06% | -0,67% | 1,44% |
5. Belastingcapaciteit | 112,9% | 112,7% | 108,8% |
Bij de begroting 2015 is een interpretatiefout gemaakt van de nieuwe regels voor het berekenen van de schuldquote, daardoor wijken de percentages bij 1a en 1b af van de percentages in de begroting 2015.
De hieronder gebruikte categorieën-indeling voor de financiële kengetallen wordt gehanteerd door de provincie en is gebaseerd op de signaleringswaarden zoals die bij stresstesten voor 100+ gemeenten worden gehanteerd.
Financiële kengetallen | Gelders gemiddelde | kengetal Lingewaard | Categorie A | Categorie B | Categorie C |
|---|---|---|---|---|---|
1.a. Netto schuldquote | 69% | 54% | <90% | 90-130% | >130% |
1.b. Netto schuldquote gecorr. | 55% | 44% | <90% | 90-130% | >130% |
2. Solvabiliteitsratio | 33% | 27% | >50% | 20-50% | <20% |
3. Grondexploitatie | 20% | 8,08% | <20% | 20-35% | >35% |
4. Structurele exploitatieruimte 2015 | 0,90% | 1,44% | Begr én MJB > 0% | Begr of MJB > 0% | Begr én MJB < 0% |
4. Structurele exploitatieruimte MJB | 0,50% | positief | |||
5. Belastingcapaciteit | 100% | 108,8% | <95% | 95-105% | >105% |
Het Gelders gemiddelde is berekend op basis van de door de gemeenten in hun begroting 2016-2019
opgenomen kengetallen.
De provincie geeft geen kwalificatie omdat normering door de gemeente zelf dient te gebeuren. Maar Categorie A is het minst risicovol en C het meest risicovol. Ze zullen onze financiële positie beoordelen aan de hand van de kengetallen (en in relatie tot elkaar). Maar voor preventief toezicht is nog altijd het reëel en structureel sluitend zijn van de MJB het criterium (art. 203 GW).
HIeronder is voor elk kengetal een korte toelichting opgenomen.
1a. Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft zodoende een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken.
De netto schuldquote is lager dan begroot, omdat er in 2015 geen langlopende lening is afgesloten. Lingewaard zit ruim in categorie A, de minst risicovolle categorie.
1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
De netto schuldquote wordt zowel inclusief als exclusief de doorgeleende gelden berekend, omdat er onzekerheid kan bestaan of alle leningen terug worden betaald. Op die manier wordt duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en ook wat dat betekent voor de schuldenlast.
De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen is lager dan begroot, omdat er in 2015 geen langlopende lening is afgesloten. Lingewaard zit ruim in categorie A, de minst risicovolle categorie.
2. De solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin onze gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale balanstotaal. Het eigen vermogen van een gemeente bestaat uit alle reserves en het resultaat.
De solvabiliteitsratio zit in de middelste categorie. Dit is een aandachtspunt. Door het eigen vermogen zoveel mogelijk op peil te houden, zal deze ratio niet verder dalen. Bij de vaststelling van de begroting 2016 is het voorstel aangenomen om in 2017, 2018 en 2019e.v. respectievelijk € 200.000, € 400.000 en € 600.000 in te zetten om het beklemde deel van de algemene reserve te verlagen. Hierdoor stijgt het eigen vermogen en dit heeft een positief effect op de solvabiliteitsratio.
3. Grondexploitatie
Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting en uitgedrukt in een percentage. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. De gronden moeten tegen een actuele waarde op de balans zijn opgenomen.
Het financiële kengetal van Lingewaard voor de grondexpoitatie zit in de minst ricicovolle categorie en is beduidend lager dan het gemiddelde van de gelderse gemeenten. Het kengetal is exclusief Bergerden, omdat Bergerden geen gemeentelijke grondexploitatie is en daarom op de balans van de jaarrekening niet onder de bouwgronden in exploitatie valt, Inclusief Bergerden wordt het kengetal ongeveer 23%.
4. Structurele exploitatieruimte
Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte een gemeente of provincie heeft om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting wordt thans het onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves te delen door de totale baten (exclusief de mutatie reserves).
De structurele exploitatieruimte is zowel in 2015 als in de jaren t/m 2019 positief, waardoor Lingewaard in de minst risicovolle categorie zit.
5. Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Bij het kengetal wordt uitgegaan van de woonlasten van meerpersoonshuishoudens. De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen, wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Coelo publiceert ieder jaar deze lasten in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, de rioolheffing, de afvalstoffenheffing en eventuele heffingskorting voor een woning met gemiddelde waarde in die gemeente.
De belastingcapaciteit zit in de meest risicovolle theorie. Door de relatief hoge onroerende zaakbelasting ontbreekt de ruimte voor het benutten van extra belastingcapaciteit, indien dat nodig zou zijn voor het opvangen van risico's.
Beoordeling van de onderlinge verhouding van de kengetallen
Vier van de zes kengetallen vallen in de minst risicovolle categorie. Solvabiliteit valt in de middelste categorie. Door het inzetten vanaf 2017 van respectievelijk € 200.000, € 400.000 en € 600.000 wordt de algemene reserve vrij gemaakt, wat een positief effect heeft op de solvabiliteit. De belastingcapaciteit zit in de meest risicovolle categorie, vanwege de hoge onroerende zaakbelasting. Deze heeft er wel aan bijgedragen, dat we het financieel relatief goed doen in vergelijking met de andere Gelderse gemeenten.